حضرت عبدالعظیم علیه السلام

بسم الله الرحمن الرحیم

تاريخ دقيق تولّد و وفات حضرت عبد العظيم عليه السلام مشخّص نيست؛[۱]امّا در برخى از منابع متأخّر، اين گونه آمده است :

حضرت شاه عبد العظيم که کنيه اش ابو القاسم و ابو الفتح نيز بوده، در روز پنج شنبه چهارم ماه ربيع الآخر سنه ۱۷۳ هجرى قمرى، مطابق ۲۵ تير ماه ۱۵۸ يزدگردى، در زمان هارون الرشيد در مدينه در خانه جدّش حضرت امام حسن مجتبى متولّد شده ... و پس از مدّت ۷۹ سال و شش ماه و يازده روز قمرى عمر، در روز آدينه پانزدهم شوّال المکرّم سنه ۲۵۲ هجرى قمرى، مطابق سيزده مهر ماه قديم سنه ۲۳۵ يزدگردى، در زمان المعتزّ باللَّه عبّاسى به سراى آخرت رحلت نمود .[۲]

همچنين در برخى از منابع متأخّر از کتاب نزهة الأبرار سيّد موسى بَرزنجى و مناقب العترةى احمد بن محمّد بن فهد حلّى و تاريخ نور الدين محمّد السمهودى نقل شده که ولادت حضرت عبد العظيم عليه السلام پنج شنبه چهارم ربيع ثانى سال ۱۷۳ ق، در مدينه و وفاتش در پانزدهم شوّال ۲۵۲ ق، بوده است .[۳]

گفتنى است با توجّه به اين که در منابع کهن و معتبر، تاريخ تولّد و وفات ايشان ذکر نشده و منابع گزارش هاى پيش گفته، شناخته شده نيستند، اين گزارش ها فاقد اعتبارند ؛ ليکن در کتاب شريف الکافى، از حضرت عبد العظيم عليه السلام، از هشام بن حکم روايت نقل شده است.[۴]تاريخ وفات هشام بن حکم، سال ۱۹۹ ق، يا پيش از آن است .[۵]و مظنون، اين است که حضرت عبد العظيم عليه السلام هنگام نقل روايت، کمتر از بيست سال نداشته است. بنا بر اين، تولّد ايشان بايد سال ۱۸۰ ق، يا پيش از آن باشد .[۶]

همچنين بر اساس روايتى از امام هادى عليه السلام که ثواب زيارت قبر حضرت عبد العظيم عليه السلام، همانند زيارت مرقد سيّد الشهداء عليه السلام دانسته شده، بايد بگوييم که او در دوران امام هادى عليه السلام و پيش از شهادت ايشان از دنيا رفته است و از آن جا که دوران امامت ايشان از سال ۲۲۰ تا ۲۵۴ ق بوده، وفات حضرت عبد العظيم عليه السلام پيش از سال ۲۵۴ ق، اتّفاق افتاده است.

بنا بر اين، هر چند بر پايه قراين ياد شده، احتمال تولّد حضرت عبد العظيم عليه السلام در سال ۱۷۳ ق، و وفات ايشان در سال ۲۵۲ ق، منطقى و معقول است، با اين حال، اثبات آن نياز به منبع معتبر دارد.

از سوى ديگر با عنايت به اين که به هر دليل، چهارم ربيع الثانى، به عنوان تاريخ تولّد حضرت عبد العظيم عليه السلام و پانزدهم شوّال، به عنوان تاريخ وفات ايشان شهرت يافته، بزرگداشت ياد آن حضرت و تجليل از مقام معنوى آن بزرگوار در روزهاى ياد شده، نيکوست .[۷]

گفتنى است که در جلسه ۶۲۸ مورّخ ۲۶ / ۵ / ۱۳۸۹ شوراى انقلاب فرهنگى، چهارم ربيع الثانى، به عنوان «روز ولادت حضرت عبد العظيم عليه السلام» جهت درج در تقويم رسمى کشور به تصويب رسيد و در تاريخ ۱۸ / ۷ / ۱۳۸۹ به آستان مقدّس آن حضرت ابلاغ گرديد.